Tham DANH

Sẵn tiện bữa nay nghỉ ngơi, rảnh rỗi viết một bài để gọi là ghi nhớ lại.

Có người nói với mình là không nên ghi những gì mình nghĩ lên trên blog như vầy, sẽ làm người ta đoán ra tính cách của mình, chỗ mạnh chỗ yếu người ta nắm hết. Tại người ta nghĩ như vậy là không nên, chứ riêng tui thì thấy là nên.

Bởi vì, ừ thì đã biết, biết trước tính tình tui như vậy, để sau này khỏi thất vọng, chứ đừng có mơ mộng về tui dữ quá, rồi lại thấy tui không được như những gì tui phô bày ra. Nhắc đến chuyện phô bày, tui sực nhớ đến chữ "tham", bữa nay bàn về chữ tham.

Thực ra, trong một bài viết ngắn ngủi trên blog mà viết về chữ "tham" thì chắc không đủ, ít ra phải cỡ một quyển đại từ điển, dày cỡ ngàn trang trở lên may ra bàn được chút chút. Tui nói vậy để thấy rằng tui đánh giá cao chữ tham lắm.

Từ ngàn xưa, cũng vì cái tham mà xã hội tiến lên văn minh được. Nhưng thử hỏi, tình hình hiện tại là kết-quả hay là hậu-quả? Khi mà môi trường xã hội làm cho người ta tham lam những thứ vô ích quá nhiều, chạy vòng vòng theo nó, đến khi kiệt sức mới ú ớ ... Tui không phủ nhận những mặt tích cực của lòng tham, nó khiến con người trở nên mạnh mẽ, có động cơ để tiến lên, nhưng một khi lạm dụng nó, nó sẽ sai khiến ngược lại chúng ta, làm cho chúng ta trở nên quay cuồng vì nó. Tui không bàn lan man, những bài sau hy vọng sẽ nói nhiều hơn được, ở đây tui nói về tham DANH trước.

Tạm hiểu vắn tắt, danh là tên. Ngày nay người ta thường hiểu danh như là danh hiệu, là chức tước, là một vị trí nào đó trong xã hội, mà tất nhiên, là được mọi người nể nang, quý trọng. Cái danh nó có sức mạnh rất ghê gớm, đôi khi khiến người ta mất mạng vì nó.

Nhắc đến đây, tui nhớ tới ngày xưa, khi nghe thầy cô giảng về những tấm gương các em thiếu nhi trong thời kỳ hợp tác xã, trong một trận cháy kho thóc, đã dũng cảm chạy vào kho cứu thóc, đến nỗi phải chết cháy. Lúc đó tui cũng dâng trào xúc động, và cảm thấy ngưỡng mộ. Nhưng sau này, nhiều khi ngồi điềm tĩnh lại, tui lại thấy không phải. Thực ra, đây là do người ta ban cho các em thiếu nhi cái danh đó. Và thay vì giáo dục rằng sinh mạng con người là quý giá hơn tất cả mọi thứ, thì dường như ở đây, thóc có giá hơn. Tui tin rằng nếu em thiếu nhi đó còn sống, em có thể, rất có thể lao động và đem lại cả tấn thóc, nếu may ra, dù là nhỏ nhoi, em thành nhà khoa học, thì có khi những thành quả khoa học lại đáng giá hơn cả ngàn tấn thóc kia chứ.

Cũng có những bài học về những hiệp sĩ đạo, những danh sĩ vì trọng danh dự đã phải bỏ mình, tui tự thấy mình chưa hiểu rõ, nên không dám lạm bàn. Tui chỉ bàn đến hạng tham danh hão, sĩ diện hão.

Hão theo ý tui là không có thật, vì không có thật nên nó vô dụng. Ví dụ như "tui từng đi ăn kem với Lý Hải nè", hay "tui biết ông Trịnh Công Sơn nè", hoặc thô bỉ hơn là "bố tui quen biết rất nhiều văn nghệ sĩ có tiếng nè" (bố tui chứ không phải tui nhe- chữ tui mang nghĩa ngôi thứ nhứt, không phải là tui-Sang), theo tui, là cực kỳ kệch cỡm và lố bịch. Bởi vì, nó chả đem lại một chút lợi ích nào khác, ngoài mục đích duy nhất là khoe lấy danh hão.

Đừng so sánh cái danh này với danh dự các vị kiếm sĩ, danh sĩ nhé, tội nghiệp vong linh họ.

Tui đồng ý rằng ngay cả trong lòng nước Mỹ, sự quen biết, và cái danh vẫn giúp ích rất nhiều cho người ta. Đến độ, nghề lobby bên đó còn được coi là hợp pháp nữa. Đó cũng là một dạng của việc sống bằng danh. Nhưng đó là cái danh có giá trị, dù người ta dùng vào mục đích tốt xấu ra sao, nó vẫn có giá trị để dùng.

Danh hão thì không dùng được. Nó chỉ dùng để tán dóc, để hù con nít. Nhưng có tán dóc hay hù cũng chỉ ở một chừng mực nào đó thôi, nhiều quá lại bắt đầu thấy phản tác dụng. Danh thì thường đi kèm với LỢI, có danh thì ngay tức thì tiền tài, lợi lộc kéo đến. Danh hão thì không. Vì nó không có thật, nó hão huyền và mộng mị, thì lấy gì cho người ta tin, mà người ta đem tiền, đem lợi đến cho. Nhưng đôi khi, vì tham cái danh hão đó, chúng ta lại phí quá nhiều thời gian, tỷ dụ như lân la gần các bàn cafe mà Lý Hải hay ngồi, may ra có ai đó chụp hình, quăng lên báo, mình có cơ hội "thấy chưa, tui đang uống cafe với Lý Hải". Vậy là mất cả ngày, có khi cả tuần, cả tháng, tốn bao tiền của, chỉ vì một tấm ảnh.

Tui viết cái này, một phần cũng do tui từng thất vọng về một người. Chẳng thà họ đừng nhận họ không-tham-danh đi, tui đỡ buồn. Đàng này luôn vỗ ngực là mình liêm khiết, mình hiểu biết, mình trong sáng, nhưng thực ra, lại cực tham cái danh hão, đến độ mất ăn mất ngủ vì nó. Tui viết có phần nóng giận, lời văn không súc tích và gọn gàng. Nhưng thà vậy còn hơn, mang trong lòng ấm ức.

P/S: đừng có gặp tui rồi hỏi "phải mày nói tao hông?", bởi vì ai hỏi tui cũng ừ hết đó. Buồn ráng chịu. Và sẵn tiện, xin lỗi anh Lý Hải vì đã dùng anh làm ví dụ minh họa. Tui hỏng quen và cũng hỏng biết ảnh ngoài đời ra sao đâu nha, nên tạm hiểu "Lý Hải" tương đương với "ngôi sao" đi heng. Tạm vậy đi.